Hasan Kanbolat, ORSAM Başkanı
Katar, 2022’de Dünya Futbol Kupası’nı Ortadoğu’da düzenleyen ilk ülke olacak. Katar, Dünya Kupası organize etmek için çok küçük bir ülke. Hem nüfus, hem de yüzölçümü olarak. 850 bin nüfuslu Katar’ın yüzölçümü 11.437 km⊃2;’dir. Bu küçük Körfez ülkesi konaklama, ulaşım ve gıda tüketicisi olacak yaklaşık bir milyon ziyaretçiye hazırlıklı olmak zorunda. Bunun için, Katar önemli altyapı yatırımlarına başlamak ve bu yatırımları finanse etmek durumunda. Katar, dünya kupası için altyapı yatırımlarını tamamlamak için önemli bir doğalgaz tedarikçisi olmasına güveniyor. Bunun için, önümüzdeki yirmi yıl içerisinde doğal gaz ihracatını arttırmayı hedefliyor. Katar, Rusya Federasyonu ve İran’dan sonra dünyanın üçüncü en büyük doğal gaz rezervine sahip ülkesidir. Katar’ın ispatlanmış doğal gaz rezervleri 1 Ocak 2009 itibariyle yaklaşık 25,25 trilyon m⊃3;’tür. Dünya doğal gaz rezervlerinin neredeyse % 15’ine sahiptir. Doğal gazının önemli bir bölümü muazzam büyüklükte bir denizalanı olan Kuzey Sahası’nda yer almaktadır. Katar, doğal gazını LNG taşımacılığı ile Avrupa’ya ihraç etmektedir. Avrupa’ya giden LNG’nin doğal gaza çevrim kapasitesini arttırmak için yeni projeleri gerçekleştirmek üzeredir. LNG yöntemi, doğal gazın önce sıvılaştırılması, sıvı halde özel tankerlerle taşınması, depolanması ve gerektiğinde gazlaştırılması maliyetlerini içeren bir doğal gaz taşıma yöntemidir. Dolayısıyla üretici (Katar) ile tüketiciler (Avrupa Birliği) arasında doğal gazın boru hattı ile taşınmasının mı, yoksa LNG olarak taşınmasının mı daha ekonomik olduğu ilave hesaplamalar gerektirmektedir. Doğal gaz rezervlerinin büyüklüğü, Katar’ın LNG yanında boru hattı projelerine de kaynak olabileceği anlamına gelmektedir. Ayrıca, uzun dönemde Katar doğalgazının alternatif bir boru hattı ile LNG’ye göre daha ucuz ve daha güvenli olarak Irak-Türkiye üzerinden Avrupa’ya ulaştırılması mümkündür. Doğal gaz gereksinmesinin yüzde 44’ünü karşılayan Rusya Federasyonu’na bağımlılığını azaltmak isteyen ve giderek doğalgaza bağımlılığı artan Avrupa Birliği için doğalgaz kaynak çeşitliliğinde ve arz güvenliğinde Katar en önemli arz kaynağı ülkesidir. Avrupa’nın yakın çevresinde, 2030 yılı için arz güvenliğini sağlamaya yetecek miktarda gaz bulunmaktadır. Ancak, önemli olan 2030 sonrası arzın düzenli olarak sağlanması için şimdiden alt yapının inşasıdır. Amerika Birleşik Devletleri’nin shale gaz yatırımlarına ağırlık vermesi nedeniyle ileride ABD pazarına LNG satışının mümkün olamayacağı dikkate alındığında, güvenilir müşteri olan Avrupa Birliği ülkeleri ile boru hattı ile taşınacak gaza ilişkin uzun dönemli satım sözleşmeleri yapılmasının Katar açısından önemi artmaktadır. Avrupa Birliği’nin yanı sıra Irak ve Türkiye’nin de Katar doğal gazına gereksinimi vardır. Irak’ın merkezinde ve güneyinde yeterince doğal gaz bulunmamaktadır. Bu nedenle, Basra bölgesinde petrol kuyularında bile doğalgaz yerine deniz suyu kullanılmaktadır. Irak’ın Kürt bölgesinde çıkarılan doğal gaz ise ancak kuzey illerine yetecek kadardır. Bu nedenle, Katar doğal gazının Irak’ın ve Türkiye’nin iç gereksinmesine de verilmesi, bunun yanında Nabucco projesine de dahil edilmesi çıkarına olacaktır. Katar doğal gazının boru hattı üzerinden alınması Irak’ı, Türkiye’yi ve Avrupa Birliği’ni memnun edecek. Ancak Katar, doğal gazını LNG olarak satmaya devam etmekte israrlı. Boru hattına yanaşmıyor. Bu durumda, Katar’ın söz konusu boru hattı için ikna edilmesi gerekiyor. Avrupa Birliği, Türkiye, Irak ve Katar arasında siyasi düzeyde görüşmelerin bir an önce başlaması gerekiyor.
