Afganistan ve Pakistan’daki Güvenlik Sorunları Konulu Çalıştay

3 dakika okuma süresi

19 Şubat 2010 tarihinde ORSAM’da “Afganistan ve Pakistan’daki Güvenlik Sorunları” konusunda ORSAM uzmanları, Stratejik Araştırma ve Etüt Merkezi uzmanları, İstanbul Üniversitesi’nden Doç. Dr. Ahmet Han ve Araştırmacı Esedullah Oğuz’un katılımıyla bir çalıştay düzenlenmiştir. Bütün gün süren çalıştay Afganistan ve Pakistan’ın mevcut güvenlik sorunları, bu sorunların yansımaları ve bu bağlamda gelecek projeksiyonları ile ilgili verimli ve doyurucu tartışmalara sahne olmuştur.

ORSAM Başdanışmanı Emekli Tümgeneral Armağan Kuloğlu’nun açılışıyla başlayan çalıştay öncelikle Pakistan’ı ele almıştır. Bu bağlamda sorunların kaynağı ve geçmişinden ziyade bugünkü durumu ve gerek yerel gerek bölgesel gerekse de küresel bazda politikalara etkisi bakımından ele alınmıştır. Pakistan özelinde tartışmalar, Pakistan’da kapsayıcı bir kimlik inşasının yetersizliği, iç politik kaygılar ve dış politik sorunların birbiriyle iç içe geçmişliği, devlet mekanizması içerisindeki birtakım fikir, yaklaşım ve konumlanış farklılıkları ve sorunların Güney Asya jeopolitiği bakımından değerlendirilmesi üzerinde seyretmiştir. Bu bakımdan Pakistan’ın gerek iç gerekse de dış sorunlarının ayrı başlıklarda incelenebilse de birbiriyle çok yakından bağlantılı olduğu vurgulamıştır. Tartışmalarda Pakistan’ın geleceğine dair iyimser ve kötümser senaryolar da dile getirilmiş ve Pakistan’ın Afganistan ile beraber bölgesel ve küresel güvenlik bakımından kilit bir noktada olduğu ifade edilmiştir.

Toplantının ikinci bölümü Afganistan’daki güvenlik meselelerini ele almıştır. Bu hususta çalıştayda hâkim yaklaşım, Afganistan’daki sorunların hiçbir şekilde birbirinden bağımsız ele alınamayacağı yönünde olmuştur. Bu yaklaşımın gerektirdiği şekilde Afganistan’daki sorunlar, 30 yıllık çatışma geçmişi, dış müdahale, etnik ve kabilesel ayrımlar ve siyasi bölünmüşlük konular göz önünde bulundurularak tartışılmıştır. Tartışmalar kapsamında Afganistan’da çok önemli bir faktör olan NATO ve ABD varlığına da değinilmiş ve bu hususta ABD’nin 2009 sonunda açıkladığı yeni strateji değerlendirilmiştir.

Afganistan ve Pakistan’daki sorunlar güvenlik odaklı bir bakış açısından ele alınmışsa da, çalıştaydaki tartışmalarda ekonomi ve eğitim gibi konuların güvenliğe etkisini ciddiye alan bir yaklaşım hâkim olmuştur. Çalıştaydaki tartışmalar esnasında eğitimdeki iflasın ve ekonomideki koşulların mevcut güvenlik durumuna etkisinin enine boyuna değerlendirilmesi Pakistan ve Afganistan konusunda farklı ve düşündürücü bir bakış açısını beraberinde getirmiştir. Bu hususta vurgulanan konu savaş ekonomisi koşullar ve uyuşturucu kaçakçılığı üzerinden iki ülkede de istikrarsızlık ve güvensizlik ortamının derinleşmesidir.

Toplantının sonunda Pakistan ve Afganistan’ın bölgesel ve küresel güvenlik açısından durdukları yer bir kez daha vurgulanmış ve Türkiye’nin iki ülkede istikrar ve güvenliğe yapabileceği katkılar gündeme getirilmiştir.  Çalıştay, iki ülke arasında yaşanan sorunların birbiriyle etkileşiminin değerlendirilmesiyle kapanmıştır.